Die landskap van vakbonderkenning het verander
Nadat die wetgewer besef het dat die absolute drempels wat deur meerderheidsvakbonde soos POPCRU en SAPU gestel word vir minderheidsvakbonde om erkenning in 'n werkplek te kry, tot groot ontevredenheid en selfs arbeidsonrus lei, is daar besluit om 'n wysiging in die Wet op Arbeidsverhoudinge te maak.

Gebeure by Marikana
Die bekende gebeure by Marikana het hierdie probleem onder die vergrootglas geplaas. Dit het op sy beurt daartoe gelei dat 'n aantal stappe gedoen is om die probleem die hoof te bied.

Die Wet op Arbeidsverhoudinge
Die Wet op Arbeidsverhoudinge maak nou voorsiening daarvoor dat 'n vakbond wat onder 'n vasgestelde drempel val, mag aansoek doen vir erkenning indien daardie vakbond die volgende kan bewys:

Aansoek om erkenning
Solidariteit het reeds baie lede in die SAPD maar is onder die 50 000-drempel vir erkenning wat deur POPCRU en die SAPD onderhandel is.

Solidariteit se aansoek om erkenning ingevolge die nuwe wetswysiging is reeds in die litigasieproses – 'n hofdatum is vasgestel vir 13 Junie 2018 in die Arbeidshof in Johannesburg.

Solidariteit glo ons dien 'n wesenlike belang van ons lede binne die SAPD, juis omdat die vakbonde POPCRU en SAPU, aan wie alle polisielede agentskapsfooie betaal, nie hulle belange op die hart dra wanneer dit kom by sake wat vir hulle belangrik is nie, byvoorbeeld regstellendeaksiesake, pensioenbelange, bevorderings op grond van politieke affiliasie (NSF-projek), ens.

Negatiewe kollektiewe ooreenkomste
POPCRU en SAPU sluit kollektiewe ooreenkomste wat SAPD-lede uiters negatief raak (sonder om 'n mandaat van die lede te kry), terwyl lede op 'n maandelikse basis agentskapsfooie aan hierdie vakbonde moet betaal.

Voorbeelde hiervan is:





Solidariteit skoei ons erkenningsaansoek op die volgende:

Solidariteit veg al jare teen onbillike regstellende aksie namens sy lede in die SAPD. Die nuutste diensbillikheidsplan in die SAPD vir die tydperk 2017-2019 is die produk van onderhandelinge tussen die SAPD-bestuur en Solidariteit nadat verskeie hofsake (waarin Solidariteit die applikant was) die werkgewer gedwing het om binne die riglyne van die Wet op Billike Indiensneming op te tree met die daarstel van gelykheidsteikens.

Solidariteit het verreweg die grootste regsafdeling van alle vakbonde in Suid-Afrika.
'n Kardinale element van werkbeskerming is kundige en effektiewe verteenwoordiging tydens interne griewe en dissiplinêre verhore.

Ontneem van verteenwoordiging
Solidariteitslede binne die SAPD word tans ontneem van verteenwoordiging tydens dissiplinêre verhore, selfs in omstandighede waar Solidariteit hulle vakbond van keuse is om hulle tydens interne griewe en dissiplinêre verhore te verteenwoordig.

Hierdie verteenwoordiging is 'n wesenlike belang wat nie deur die bestaande vakbonde, POPCRU en SAPU, aangespreek word nie, selfs al betaal die lede agentskapsfooie en al moet hulle tevrede wees om verteenwoordig te word deur vakbonde wat nie hulle eerste keuse is nie en in sekere omstandighede teen hulle belange optree met die sluit van kollektiewe ooreenkomste.

Solidariteit het dus 'n wesenlike belang namens wie hy optree wanneer hy lede in dissiplinêre verhore en interne griewe verteenwoordig.

Alternatiewe Diensmodel
Tot tyd en wyl Solidariteit se erkenningsaansoek afgehandel word, maak ons tans gebruik van die alternatiewe diensmodel

Die Wet op Arbeidsverhoudinge bepaal dat werkgewers en erkende vakbonde in die werkplek 'n kollektiewe ooreenkoms kan beding wat die betaal van agentskapsfooie reguleer.

nAgentskapfooi is die bedrag geld wat werknemers wat NIE aan een van die erkende vakbonde behoort nie, moet betaal ten einde die “voordele” van kollektiewe bedinging te kan geniet – dit sluit onder andere salarisverhogings en ander voordele in.

Vir enige vakbond om erkenning in die werkplek te kry, moet aan sekere vereistes voldoen word – in die SAPD is die drempel vir volledige erkenning 'n ledetal van ten minste 50 000 lede.

Indien 'n geregistreerde vakbond – soos Solidariteit – nie die drempel bereik nie, kan hy nie erkenning kry nie en moet sy lede agentskapfooie betaal indien die lede nie aan enige van die erkende vakbonde wil behoort nie.

In die staatsdiens word agentskapfooie gereguleer deur PSCBC-resolusie 1/2011, waarin vermeld word dat agentskapsfooie gebaseer word op die duurste erkende vakbond in die PSCBC (Public Service Co-ordinating Bargaining Council).

Die PSCBC bestaan uit:

Vakbond:	Lidmaatskapgelde:
Denosa	R70,00 pm
Hospersa	1.1% van bruto maandelikse inkomste maksimum R91,00 pm
Naptosa	R90,40 pm
Nehawu	1.232% van maandelikse inkomste maksimum R65,00 pm
Popcru	R55,00 pm sonder enige byvoegings (regsdekking teen R90,00 pm ekstra)
PSA	R96,95 pm
Sadtu	R72,00 pm
Sapu	R100,00 pm (insluitende R100 000-00 pj vir regskoste)

Die agentskapgeldfooi is dus nou R100,00 pm wat lede bykomend by ons R128,00 pm moet betaal.

Aansoek gedoen om erkenning
Solidariteit het reeds aansoek gedoen om erkenning in die SAPD ingevolge 'n wysiging van die Wet op Arbeidsverhoudinge wat voorsiening maak vir beperkte erkenning vir minderheidsvakbonde. Die saak dien op 13 Junie 2018 in die Arbeidshof in Johannesburg waartydens ons erkenningsaansoek aangehoor sal word. Sien volledige bespreking onder die eerste hoofopskrif.

Voorlopig moet ons lede egter die agentskapfooi betaal. Die PERSAL-stelsel trek outomaties die bedrag af as 'n SAPD-werknemer nie 'n Popcru- of Sapu-aftrekking het nie.

Agentskapfooi gewetensbeswaarde
Normale gebruik is dat die agentskapfooi wel uiteindelik in die erkende vakbonde se koffers beland. Daar is egter n bepaling in die Wet op Arbeidsverhoudinge wat voorsiening maak vir persone wat n gewetensbeswaar het en wat derhalwe NIE wil hê hulle agentskapfooi moet aan die twee erkende vakbonde oorbetaal word nie.

In so geval voltooi die gewetensbeswaarde n amptelike vorm waarin die werkgewer versoek word dat sy/haar bydrae in n rekening inbetaal word wat deur die Departement van Arbeid bestuur word en waar alle geregistreerde vakbonde kan versoek om vir projekte befonds te word. Hierdie fondse mag NIE vir salarisse of enige ander dag-tot-dag bedryfsuitgawes van die vakbond gebruik word nie, maar MOET aangewend word vir die sosio-ekonomiese opheffing van die vakbond se lede.

Amptelike vorms
Hier is die amptelike “conscientious objector”-vorm, sowel as die kansellasievorm wat aan SAPD-Hoofkantoor gestuur moet word indien die lid uit SAPU of Popcru wil bedank.

“CONSCIENTIOUS OBCECTOR” VORM   KANSELLASIEVORM

Dit is belangrik om te weet dat die Grondwet landsburgers se reg tot vryheid van assosiasie waarborg en dat die lede weet dat hulle die reg het om aan 'n vakbond van hulle keuse te behoort. Dit is egter ongelukkig ook 'n realiteit dat daar agentskapfooi betaalbaar is.

Solidariteit hoop om suksesvol te wees met ons erkenningsaansoek. Intussen is dit ook belangrik dat ons lede werf en sodoende 'n groter impak in die SAPD kan hê.

Die kantoor van die Minister van Polisie bedryf tans in groot geheimhouding 'n projek genaamd die NSF Project.

Dit behels dat daar aan die ongeveer 1 400 SAPD-lede wat afkomstig is uit die voormalige bevrydingsbewegings (die ANC se Umkhonto we Sizwe en die PAC se APLA) sekere diensvoordele toegeken word, bv:



Sommige van hierdie voordele spruit uit die Wet op Militêre Veterane, bv pensioen, terwyl ander, soos voorkeurbevordering, geen statutêre grondslag het nie

Benadeling van professionele polisiëring en dienslewering aan die publiek
Die voordele en veral die voorkeurbevordering word aan die NSF-lede toegeken ten onmiddellike nadeel van beroeps-SAPD-lede wie se eie bevorderingsgeleenthede en beroepsontwikkeling nou direk benadeel word. Professionele polisiëring en dienslewering aan die publiek – albei grondwetlike beginsels – word ewe-eens ernstig benadeel aangesien die enigste kriterium hier politieke lojaliteit is en professionele polisiëringskundigheid glad nie in ag geneem word nie.

SAPD weier toegang tot inligting
In 2017 het Solidariteit ingevolge die Wet op die Bevordering van Toegang tot Inligting (Promotion of Access to Information Act – PAIA) 'n versoek aan die SAPD gerig dat alle inligting oor die NSF-projek aan ons blootgelê moet word. Die SAPD het geweier om aan die versoek te voldoen.

In Maart 2018 het Solidariteit die Hooggeregshof in Gauteng op 'n dringende basis genader en aansoek gedoen om 'n interdik dat alle NSF-bevorderings gestop word totdat alle inligting soos versoek aan ons blootgelê word. Ons behou dan die reg voor om die hof te nader met verdere versoeke nadat ons die dokumentasie bestudeer het. Dit is ondenkbaar dat 'n menslikehulpbronprojek oor bevordering, pensioene, verlof en dies meer as geheim geklassifiseer kan word. Die ware rede waarom dit in die geheim bedryf word, is dat die NSF-projek in stryd met elke denkbare grondwetlike en statutêre voorskrif bedryf word.

Staatsdienspensioenfonds
Alle staatsamptenare se pensioene is gesetel in die Staatsdienspensioenfonds (Government Employees Pension Fund – GEPF). Hierdie fonds het 1.2 miljoen dienende en meer as 400 000 afgetrede werknemers as lede. Die fondse onder bestuur behels R1,9 triljoen/miljard (Nota: 1 Miljard is 'n duisend miljoen ) Hierdie pensioenfonds is na bewering die vierde grootste pensioenfonds in die wêreld. Die GEPF belê nie self hierdie fondse nie maar maak gebruik van die dienste van die OBK (Openbare Beleggingskorporasie) om die fisiese beleggings te bestuur.

Staatskaping
Oor die algemeen is die beleggings van die GEPF/OBK goed bestuur. Gaandeweg het daar egter kommer ontstaan dat die GEPF-fondse die teiken van staatskaping word. Sekere vreemde beleggings is gemaak, bv R2 miljard is aan 'n ANC-lojalis geleen om die Sunday Times-groep (Independent Media) te koop, waardeur die ANC direkte politieke beheer oor hier mediahuis gekry het. Die gedrukte media toon wêreldwyd verliese in hulle inkomste en die ‘belegging’ kan glad nie as 'n rasionele belegging tot voordeel van staatsdienspensioenarisse beskryf word nie.

Navorsingsverslae oor staatskaping dui aan dat die een minister wat die grootste fasiliteerder was van staatskaping terwyl hy Minister van Openbare Ondernemings was, nl Minister Gigaba, aangestel is as Minister van Finansies waar hy direkte beheer kon uitoefen oor GEPF/OBK-beleggings. Hierdie verslag toon ook aan dat, aangesien die Suid-Afrikaanse regering se fondse opraak omdat die fiskus al leeg gesteel is, daar net die een groot pot geld is wat nog as 'n bron van verdere diefstal kan dien, nl die GEPF/OBK.



Lees volledige verslag hier



Solidariteit neem aksie
Solidariteit het dus ingevolge PAIA aansoek gedoen dat die GEPF en die OBK ons voorsien van inligting oor 'n reeks vrae. Hierdie inligting wil ons gebruik om integriteit in toekomstige beleggings te verseker. Die GEPF/OBK het ons versoek geïgnoreer. Ons sal dus nou die hof nader om blootlegging af te dwing.

Solidariteit is reeds in ander regsgedinge met die GEPF gewikkel, onder andere oor die ‘clean break’-beginsel. Die ‘clean break’-beginsel spruit voort uit 'n uitspraak van die Konstitusionele Hof wat bepaal dat –

1.


2.

3.

Gevolglik word 50% van die staatsamptenaar se pensioen onttrek uit die GEPF wanneer die egskeidingsbevel aan die GEPF/GPAA (Government Pensions Administration Agency) gelewer word en direk aan die ander party oorbetaal.

Die probleem was dat die GEPF nou beweer die staatsamptenaar “skuld” die GEPF nou daardie 50% en moet dit terugbetaal – MET RENTE! Die maandelikse terugbetalingsbedrag kan in sommige gevalle meer wees as die lid se salaris! Met aftrede skuld hy/sy dus meer as wat die oorblywende bedrag in die fonds is en beteken dit in die praktyk dat die lid GEEN pensioenfonds gaan besit teen die tyd dat hy/sy op ouderdom 60 verplig is om af te tree nie.

PSCBC-ooreenkoms
Die probleem is in beginsel opgelos deur PSCBC-ooreenkoms 1 van 2017 wat in par 4.6 voorsiening maak daarvoor dat die ‘debt approach’ vervang sal word deur die ‘service adjustment approach’. Dit beteken in die praktyk dat die fondslid die keuse het óf om die skuld te betaal soos vermeld hierbo, óf om sy/haar diensjare in die staatsdiens negatief aan te pas – bv waar die lid in werklikheid 20 pensioendraende jare diens het, halveer die diensjare na 10 pensioendraende jare. Die lid se pensioenbelang halveer dus (om voorsiening te maak vir die uitbetaling aan die gewese gade) en in die geval van verminderde diensjare is daar nie sprake van rente en hoë terugbetalingspaaiemente nie.

Die probleem is egter dat die GEPF/GPAA nog nie hierdie ooreenkoms in hulle interne reëls opgeneem het nie.

Solidariteit neem aksie
Solidariteit het 'n bestaande regsgeding met die GEPF waarvoor ons nou vir 'n datum wag en waar ons hierdie implementering (of nalate) voor die hof gaan plaas.

Medies – tydens aktiewe diens en na aftrede – is 'n diensvoordeel vir alle SAPD-lede.

Hierdie mediese voordeel word deur Polmed gelewer.
Polmed word bestuur deur 'n uitvoerende beampte (‘principalle officer’) en 'n verkose Raad van Trustees. Gedurende 2017 is die voormalige Kommissaris van Polisie, generaal Ria Phiyega, in die Raad aangestel as adjunkvoorsitter.

Solidariteit neem aksie
'n Groep Polmed-lede, met die ondersteuning van Solidariteit, bevraagteken tans die aanstelling van generaal Phiyega op grond daarvan dat –

1.

2.

3.

Polmed het die besware oorweeg maar laat na om die besware met die nodige dringendheid te hanteer.

Ons oorweeg tans opsies vir verdere regsoptrede. Solidariteit is hoogs bekommerd oor die beplande Nasionale Gesondheidsversekering (NHV). Indien toegepas soos beplan, gaan dit die gevolg hê dat Polmed – met die uitstekende diens wat Polmed aan lede lewer – as regsfiguur kan verdwyn en opgeneem word in die nuwe NHV. Die lewensvatbaarheid, dienslewering en bekostigbaarheid van die NHV is tans onder ernstige verdenking en die kwaliteit mediese diens wat lede tans kry, kan verdwyn. 'n Aantal instansies beplan tans aksies teen die NHV – vanaf konsultasie tot insette tot regsaksies. Ons analiseer tans hierdie totale omgewing en in watter mate ons op die doeltreffendste wyse hierby betrokke kan raak en lede se belange kan beskerm.

SSSBC Ooreenkoms 3 van 2011 – is van toepassing op SAPD-Wet-personeel, Wet 68 van 1995 (SSSBC = Safety and Security Sectoral Bargaining Council)

SSSBC Ooreenkoms 3 van 2017 – is 'n wysiging van bogenoemde ooreenkoms en is slegs van toepassing op SAPD-Wet-personeel, Wet 68 van 1995 – onderoffisiere

PSCBC Resolusie 3/2009 – is van toepassing op Staatsdienswet-personeel, Wet 103 van 1994 Nasionale Instruksie 3 van 2015 – Bevordering en salarisgradering van personeel van posvlak 1 tot 12 (Polisiewet- en Staatsdienswet-personeel).

SAPD se Diensbillikheidsplan (2017-2019)

Salarisgradering
Salarisgradering is die verhoging van 'n werknemer se salaris van een salarisvlak na 'n volgende (hoër) salarisvlak. Rang, status en verantwoordelikhede word nie verhoog of verander nie. Die proses is ook nie onderworpe aan 'n spesifieke pos nie.

Salarisgradering is gebaseer op die volgende:

• Beskikbaarheid van fondse
• Erkenning van prestasie
• Jare diens in salarisvlak/rang
• Geskiktheid
• Word geïmplementeer in die finansiële jaar waarin die lid kwalifiseer

Posbevordering
Posbevordering is die bevordering van 'n persoon van een rang na 'n hoër rang. Dit behels 'n verhoging in salaris, status en verantwoordelikhede. 'n Spesifieke befondsde en vakante pos moet beskikbaar wees.

Posbevorderings word gebaseer op die volgende:

• Beskikbaarheid van vakante en befondsde poste
• Advertensie en keuringsproses
• Bevredigende prestasie
• Jare diens in 'n spesifieke salarisvlak/rang
• Geskiktheid
• Die Nasionale Kommissaris is onder geen verpligting om enige pos te vul nie.

Die Diensbillikheidsplan van die SAPD word in ag geneem – die nuutste plan is vir die tydperk 2017-2019. Neem asb kennis dat die ras- en geslagsteikens slegs een van die kriteria is wat die bevorderingspaneel in ag moet neem wanneer lede se bevordering onder oorweging is.

1.

2.

2.1

2.2

2.3

2.4

3.